Γιάννης Ρίτσος

Ο Ρίτσος υπήρξε ένας πολυγραφότατος άνθρωπος, ποιητής, εν γένει δημιουργός. Το μεγαλείο του αποτελεί κολοσσό και φάρο, πηγή διαφωνιών, θαυμασμού, αφορισμού και ποικιλόμορφων αντιδράσεων.
Το έργο του είτε καταδικάζεται είτε υμνείται, γεννά μεταξύ άλλων ανεξάντλητων μελετών και μία ακόμη σύγχρονη απορία: Εξακολουθεί ο μεγάλος ποιητής της Ρωμιοσύνης μάς να είναι ακόμη εν έτη 2018 διαχρονικός; Η Κόρη, η Μάνα, το Κορίτσι, ο Γιος, ο Στρατιώτης, το Κορίτσι, το Αγόρι, ο Εκτελεστής και ο Εκτελεσμένος, βρίσκουν αντανάκλαση στους σύγχρονους τύπους ανθρώπων της κοινωνίας μας – ελληνικής ή Ενωμένης εάν θέλετε Ευρωπαϊκής;
Continue reading →

Ο θρήνος της χαροκαμένης μάνας που συγκλόνισε τον Γιάννη Ρίτσο. Ο «Επιτάφιος» Είναι ένα από τα γνωστότερα έργα του.
Ο «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου είναι ποίημα που δημοσιεύθηκε στις 8 Ιουνίου 1936, από το εκδοτικό της εφημερίδας «Ριζοσπάστης».
Ήδη από τον προηγούμενο μήνα είχαν εκδοθεί από την ίδια εφημερίδα, τα πρώτα τρία άσματα, από τα 20 συνολικά, υπό τον τίτλο «Μοιρολόι», στις 12 Μάη του 1936. Τα 10.000 χιλιάδες αντίτυπα που κυκλοφόρησαν, από το εκδοτικό της εφημερίδας είχαν σχεδόν εξαντληθεί, αριθμός ρεκόρ, για την εποχή.
Όμως, εκείνη την περίοδο, ανακηρύχθηκε δικτάτορας ο Ιωάννης Μεταξάς και κάηκαν τα τελευταία 250 εναπομείναντα αντίτυπα στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, μαζί με άλλα «ανατρεπτικά» βιβλία. Η οριστική μορφή του ποιήματος, εκδόθηκε 20 χρόνια αργότερα, το 1956, η οποία περιλαμβάνει και τα 20 άσματα του «Επιταφίου», έξι δηλαδή παραπάνω από αυτά που περιείχε η εκδοτική του «Ριζοσπάστη» το 1936.
Ο «Επιτάφιος» είναι ένα από τα γνωστότερα πονήματα του Γιάννη Ρίτσου, καθώς και το ποίημα που τον έκανε γνωστό στο ελληνικό κοινό.
Click ΕΔΩ για να δείτε ολόκληρο το άρθρο 

«Ήταν όμως κι ένας σκύλος που ούρλιαζε, Σώπασε πια, πρέπει να ήταν ο τρίτος πυροβολισμός, Καλύτερα, απεχθάνομαι ν’ ακούω σκύλους να ουρλιάζουν» (Ζοζέ Σαραμάγκου, ‘Περί Φωτίσεως).

Η ποιητική συλλογή του Γιάννη Ρίτσου με τον τίτλο   ‘Καπνισμένο Τσουκάλι’ (1)  εγγράφεται στο πεδίο και στο περιεχόμενο της ‘φορτισμένης’ ελληνικής ιστορίας, στο χασματικό πεδίο του εμφυλίου πολέμου (1946-1949), καθότι γράφτηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων στο Κοντοπούλι της Λήμνου, την περίοδο 1948-1949. Η ίδια η ιστορία «συλλαμβάνει» το ποιητικό συμβάν (2), για να ανατρέξουμε (παραφράζοντας ελαφρά) στην περί ιστορίας ανάλυση του Gilles Deleuze.

Πολιτικός κρατούμενος και ο ίδιος, βιώνει τις μετατοπίσεις της εμπρόθετης γενεαλογικής ‘αφιλίας’, την ευρύτητα της ‘σύλληψης’ της έννοιας του ‘απάτριδος εχθρού’, τις συνθήκες εγκλεισμού που όμως, δύνανται να παράγουν & να αναπαράγουν όψεις και τάσεις χειραφέτησης που ‘εδαφοποιούνται’ στο εσωτερικό του ποιήματος, το οποίος δια-κρατεί μία φυγόκεντρη ρυθμικότητα, προσιδιάζοντας προς την δόμηση και την έκφραση του ‘άλλου’ εαυτού: μία συλλογικότητα ή μία συντροφικότητα που αθροίζει τις σιωπές ενός εκάστου..
Continue reading →

Η κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση του Θεάτρου Τέχνης, σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Βασίλη Παπαβασιλείου Πηγή: www.lifo.gr

Η κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση του Θεάτρου Τέχνης, σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Βασίλη Παπαβασιλείου

Πηγή: «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου: Μια σημαντική θεατρική στιγμή

Το ελάχιστα παιγμένο κείμενο του Γιάννη Ρίτσου «Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού» ανεβαίνει στη Β΄ Σκηνή του Θεάτρου Αργώ (Α Small Argo full of Art) σε σκηνοθεσία και ερμηνεία της Νάνας Παπαδάκη. Το έργο ανήκει στους πολύστιχους ποιητικούς μονολόγους της «Τέταρτης Διάστασης» του Γιάννη Ρίτσου, προορισμένο για τη θεατρική σκηνή.

Γράφτηκε το 1960 και παρ’ όλο που δεν φέρει το όνομα της Ηλέκτρας, αναφέρεται στον κύκλο των Ατρειδών, όπως και η «Επιστροφή της Ιφιγένειας», ο «Ορέστης», η «Χρυσόθεμις», ο «Αγαμέμνονας». Τη συναντούμε στα εβδομήντα της να κατοικεί σ’ ένα ερειπωμένο σπίτι στους πρόποδες ενός ψηλού βουνού και να εξομολογείται στη σιωπηλή τροφό της. Το νήμα της μνήμης ξετυλίγεται, ατομικά και συλλογικά πάθη αποχωρίζονται το μυθικό παρελθόν, διατρέχουν την Iστορία και φτάνουν στο σήμερα.

Το έργο του Γιάννη Ρίτσου «Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού» παρουσιάζεται στο Θέατρο Αργώ, σε σκηνοθεσία κι ερμηνεία της Νάνας Παπαδάκη.

Source: «Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού» στο Θέατρο Αργώ (video)

Ειδικά για τη σχέση του με τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, ο Θ. Μικρούτσικος λέει:
«Τον Ρίτσο τον συνάντησα στη δικτατορία, όταν επέστρεψε από τις εξορίες. Δημιουργήσαμε μια σχέση από την αρχή εξαιρετική. Την ποίησή του άλλωστε τη λάτρευα και πριν τη δικτατορία.
Με την ευκαιρία να πω, ότι θεωρώ ότι είναι ο μεγαλύτερος Ελληνας ποιητής μαζί με τον Καβάφη. Δεν υποτιμώ άλλους, γιατί έχουμε σπουδαίους ποιητές στην Ελλάδα. Ξεχωρίζω όμως τον Ρίτσο, όχι γιατί τον αγαπώ πάρα πολύ. Ξέρεις, μερικές φορές αγαπάς κάποιον και είσαι υποκειμενικός. Εχω καταφέρει μετά από τόσα χρόνια να ασκηθώ και η αγάπη μου να μην επηρεάζει μια μίνιμουμ αντικειμενικότητα. Ψάχνοντας να βρω γιατί θεωρώ τον Ρίτσο τον μεγαλύτερο Ελληνα ποιητή, βρήκα το εξής. Ο,τι έχει γράψει, ειδικά στην «Τέταρτη Διάσταση» – δηλαδή «Σονάτα του Σεληνόφωτος«, «Ελένη», «Ορέστης»– είναι ποιήματα που δεν έχουν «συγγενείς». Δεν έρχονται από πουθενά. Αντε να πει κανείς ότι ίσως εκκινούν από τους αρχαίους τραγικούς ως φόρμα. Μέχρι εκεί όμως. Από εκεί και πέρα, δημιουργεί μια πρωτότυπη φόρμα, πολύ πιο πρωτότυπη από άλλους μεγάλους ποιητές, που διακρίνεις σε αυτούς επιρροές και συγγένειες… Το έργο του Ρίτσου είναι ένα πρωτότυπο, οικουμενικό σε φόρμα έργο, που δεν έχει προηγούμενο στην ελληνική λογοτεχνία.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ: Ο Ρίτσος είναι δάσκαλός μου | 100 ΧΡΟΝΙΑ ΚΚΕ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

«Καλό του τρύπιο καλάμι- ήχους ωραίους μας χαρίζει  της πηγής και του αγέρα που μας λείπει. Το «αχ», το ειπωμένο: παρηγοριά και χαμόγελο. Μα αυτός που φυσάει το καλάμι, πολύ ασκημίζει·- τα μάγουλα του φουσκώνουν, μικραίνουν τα μάτια· κάλεσμα αγάπης·- το παίρνουνε οι άλλοι, σ’ άλλους δίνουν την αγάπη που ζητάει ο αυλητής. Και, τότε, εκείνος, πετάει το καλάμι στο νερό· στρέφει πίσω· – κανένας. Κοιτάει μες στην πηγή το πρόσωπο του, ερημικό, χαραγμένο απ’ τον αυλό που τρέμει στο βυθό λαμποκοπώντας σα μαχαίρι» (Γιάννης Ρίτσος, ‘Ο αυλητής’/Επαναλήψεις – Β’).

Η μαγνητοσκόπηση της παράστασης που παρουσιάστηκε από το Μίμη Κουγιουμτζή στο Θέατρο Τέχνης το 1996, με τη μουσική του Χρήστου Λεοντή.
Παίζουν: Μίμης Κουγιουμτζής,Στέλλα Νικολοθανάση,Μαρία Πρωτόπαππα, Βασιλική Δέλιου, Ραλλού Μιχαλοπούλου, Λίνα Σακκά, Κέλλυ Σαρατσοπούλου, Μαριάννα Κάλμπαρη, Θόδωρος Γράμψας, Γιάννης Δεγαΐτης.

                  Σαν σήμερα πριν από 27 χρόνια, (11-11-1990) πέθανε ο Γιάννης Ρίτσος. Ένας μέγιστος ποιητής, με την καθολική έννοια

Πηγή: Γιάννης Ρίτσος: 27 χρόνια μετά | ARTI NEWS

“Η Σονάτα του σεληνόφωτος” είναι μια συγκλονιστική ποιητική πράξη. Θεατρική. Εμβληματική της σύγχρονης ελληνικής (και παγκόσμιας) ποίησης.

Πηγή: Πριν την λευκή σελίδα | Η σονάτα του σεληνόφωτος, του Γιάννη Ρίτσου – Το Περιοδικό

Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές. Σαν σήμερα πριν από 27 χρόνια, έφυγε από τη ζωή.

Πηγή: Γιάννης Ρίτσος: Οι 15 σοφές φράσεις του μεγάλου Ελληνα ποιητή

(Αφιερωμένο στη μνήμη του Γιάννη Ρίτσου, 27 πικρά χρόνια μετά…)
από την Αγγελική Κώττη, στο FRAGILE
“Οι δικτάτορες έβαλαν τα τανκς τους ανάμεσα στην ποίηση του Ρίτσου και τη μουσική μου” μου είχε πει ο Μίκης Θεοδωράκης εδώ και χρόνια. Ήταν μια φράση που είχε καρφωθεί στο μυαλό μου από τότε που μου την είπε, εξηγώντας πως υπήρχε εντολή από τους δικτάτορες να μη λάβει ο εξόριστος στη Ζάτουνα Μίκης τίποτα από τον σε κατ’ οίκον εξορία στη Σάμο Γιάνη Ρίτσο, προκειμένου να μη στείλει ο ποιητής τίποτα για μελοποίηση. Επρόκειτο να στείλει κάτι ο ένας στον άλλον; Περιττή η ερώτηση. Φυσικά.
Πηγή: Γιάννης Ρίτσος – Μίκης Θεοδωράκης. Η διαταγή να μην συναντηθούν

Ο καταξιωμένος ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Παπαβασιλείου επανέρχεται με ένα αξέχαστο σόλο ως «Ελένη».

Πηγή: Ο Βασίλης Παπαβασιλείου πιστεύει ότι το θέατρο του Ρίτσου είναι ένα θέατρο γλώσσας και ιδεών

Ο ‘Επιτάφιος’ του Γιάννη Ρίτσου (γεννημένου την 1η Μαΐου του 1909), δύναται να ‘ενσαρκώσει’ τον μητρικό θρήνο της πρώτης φοράς, τις εκφάνσεις μίας ποθητής σωματικότητας, (το σώμα ως επικάλυψη & ως επίθεση, ως συνάρθρωση-ενότητα των αντιθέτων), επιτελώντας τις λειτουργίες των μετατοπίσεων μεταξύ πραγματικού (και επώδυνου) θρήνου όσο και συμβολικού, ανέστιου, ακήρυχτου στις προσίδιες όψεις του χρόνου των μεταβολών..
Continue reading →

Συνέντευξη στη Δώρα Χειράκη Ο Μάριος Ιορδάνου και η Σοφία Καζαντζιάν θα βρεθούν το Σάββατο 14 Οκτωβρίου, για δεύτερη φορά, στο Παρίσι για να παρουσιάσουν μια διαφορετική «Σονάτα του Σεληνόφωτος», βασισμένη στο ομότιτλο αριστούργημα του Γιάννη Ρίτσου.

Πηγή: «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος (Venceremos) στο Παρίσι» – Συνέντευξη με τον Μάριο Ιορδάνου

‘Η Επιστροφή της Ιφιγένειας’, του Γιάννη Ρίτσου, ενταγμένη στον κύκλο της ‘Τέταρτης Διάστασης’, εγγράφεται στις πλαισιώσεις της περατότητας, ‘ενσαρκώνει’ το μύθευμα της απόκρισης, της απόδοσης, της συγ-κίνησης για αυτό που δύναται να δια-κρατηθεί: την ‘εξορία’ από το ‘καθεστώς’ του ιδεατού..
Με το ‘βάρος’ μίας αόριστης ‘εξομολόγησης στον εαυτό της & στον Ορέστη των αισθήσεων-παρορμήσεων, η Ιφιγένεια, ανα-καλεί τον τόπο της θυσίας, επιστρέφει από την Ταυρίδα, από την γη των διαρρήξεων, (των ίδιων και των ‘άλλων’ θυσιών), στην οικεία των εκκρεμών συμβολισμών, της μεταιχμιακότητας του χρόνου, της αίσθησης του ειπωμένου & του ανεπίκριτου..
Continue reading →

Ταξίδι στον Πολιτισμό για το Υπουργείο Πολιτισμού.
Λογοτεχνία Γυμνάσιο ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ
Αρχισυνταξία: Νατάσα Μποζίνη
Υπεύθυνος έργου: Κώστας Γεωργουσόπουλος

Ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στο ποιητικό έργο του Γιάννη Ρίτσου. Ο Ζεράρ Πιερά, βιογράφος του ποιητή, βρίσκεται στο πατρικό σπίτι του Γ. Ρίτσου και μιλά για τη Μονεμβασιά ως σημείο εκκίνησης του έργου του, ως τόπο στον οποίο διαδραματίστηκαν γεγονότα που τον συνέθλιψαν στην παιδική του ηλικία, αλλά και ως αφετηρία για τις περαιτέρω επιλογές του στην ποίηση και τη ζωή. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο ποιητής μέσα από αναγνώσεις ποιητικών του κειμένων μάς ξεναγεί στους χώρους του πατρικού του σπιτιού, αλλά και στους τόπους της εξορίας του, στη Μακρόνησο και στο Κοντοπούλι της Λήμνου. Για τη σχέση τους με τον ποιητή και το έργο του, την πολιτική διάσταση και τα πανανθρώπινα μηνύματα της ποίησής του μιλούν, μεταξύ άλλων, η Μελίνα Μερκούρη, ο Γιάννης Βόγλης, ο Μανώλης Καραπιπέρης, η Χρύσα Προκοπάκη και ο Μίκης Θεοδωράκης. Στο αφιέρωμα περιλαμβάνονται πλάνα από εκδηλώσεις προς τιμήν του ποιητή στην Ελλάδα αλλά και στη Μόσχα, όπου του απονεμήθηκε το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη το 1977.

Ραδιοφωνική εκπομπή της ΕΡΤ3, με την Πέννυ Τομπρή,..

Στην ποιητική του συλλογή που φέρει τον τίτλο ‘Το σώμα και το αίμα’ (Ακόμη μία δοκιμή για ένα ποίημα του Πολυτεχνείου), ο Γιάννης Ρίτσος αναφέρεται στο σημαίνον της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, στην οριακότητα του σώματος που δρα και διεκδικεί το «ανοίκειο» εντός χώρου, στην παρεμβολή μίας εκτατικής ‘νεότητας’ που καθίσταται ‘σώμα και αίμα’..

Ο τίτλος του ποιήματος δύναται να προβάλλει προς την έκκεντρη κατεύθυνση του επώδυνου, του κυκλωτικού, προς την ιδιαίτερη κατεύθυνση ενός διαλεκτικού σημείου που παλινδρομεί μεταξύ του ασύγγνωστου και του ‘σιωπηλού’, του εκρηκτικού και του ερριμμένου.

Στις απολήξεις του λόγου και των πρακτικών της στρατιωτικής δικτατορίας, το ποίημα ‘ενσαρκώνει’ τις δυνατότητες της σιωπής και της ομιλούσας γλώσσας, το σώμα που αναζητεί τον χρόνο και τον χώρο των διερωτήσεων, σώμα που επιφέρει το αίμα ως απόδοση, «απόθεση» & «κατάθεση» μπροστά στα κάγκελα του Πολυτεχνείου, ενώπιον των δια-γενεακών ακροάσεων.
Continue reading →

Πηγή: Έρη Ρίτσου: «Ο πατέρας μου, Γιάννης Ρίτσος»