Δελτίο Τύπου και promo video «Η ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ» ΣΤΗΝ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ» Γιάννης Ρίτσος και Λούντβιχ βαν Μπετόβεν σε ενιαία ατμοσφαιρική πανδαισία. «Ποίηση σε ντο δίεση ελάσσονα για ηθοποιό και π…
Source: «Η ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ» ΣΤΗΝ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ» | ΙΣΤΟΡΙΑ-ΤΕΧΝΕΣ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η φωνή της Νένας Μεντή και η κιθάρα του Δημήτρη Παπαγγελίδη «ντύνουν» ένα από τα ομορφότερα και πιο αγαπημένα έργα της ελληνικής ποίησης με την υπογραφή του Γιάννη Ρίτσου.
Source: «Ας βοηθήσουμε το κοινό να επιστρέψει στην ποίηση» | Κοινή Γνώμη
Ο Γιάννης Ρίτσος δεν έχει μείνει στη συνείδηση του ελληνικού λαού μόνο ως ο ποιητής της Ρωμιοσύνης αλλά και ως ο πλέον πολιτικοποιημένος στον χώρο του πολιτισμού. Στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του, όπως τα κατέγραψε στον φάκελό του η Ασφάλεια «λόγω αντεθνικής δράσεώς του εις τον πνευματικόν τομέαν».
Source: Γιάννης Ρίτσος: «Δεν υπογράφω, είμαι κομμουνιστής» | Η Εφημερίδα των Συντακτών
Ο Γιάννης Ρίτσος είναι ένας ποιητής για τον οποίο έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά για το ποιητικό του έργο, την ποιητική του πράξη που είναι μία λειτουργία καθημερινή, μία πραγματολογική παρουσία, μία ιστορία εν τω γίγνεσθαι, μία “δομή” που θαρρείς πως κινείται από τα “καύσιμα” υλικά ενός θανάτου διαπεραστικού & μίας ελπίδας-φυγής “φορτισμένης”.. Και εντός της ποιητικής του σφαίρας, αναδύεται ο “Επιτάφιος”, ένα από τα σπουδαιότερα δείγματα λαϊκής ποίησης και των δυνατοτήτων της ποίησης στον 20ο αιώνα.. Ένα ποιητικό έργο που “συλλαμβάνει” το κοινωνικό για να το αποδώσει την ίδια στιγμή ως παγκόσμιο, οικουμενικό..
Continue reading →
«Η γυναίκα ήταν ακόμα πλαγιασμένη στο κρεβάτι. Αυτός έβγαλε το γυάλινο μάτι του, το ακούμπησε στο τραπέζι, έκανε ένα βήμα, σταμάτησε. Τώρα με πιστεύεις; – της είπε. Εκείνη πήρε το γυάλινο μάτι, το ‘ φέρε στο μάτι της· τον κοίταξε». (Γιάννης Ρίτσος, ‘Πειστήρια).
Το 1975 ο Γιάννης Ρίτσος «καταθέτει» την ποιητική συλλογή που φέρει τον τίτλο ‘το μακρινό’. Εντός μεταπολιτευτικής τομής, ο τίτλος είναι αμφίσημος, τίτλος του ‘πέρα’, ενός παρελθόντος χρόνου που ενέχει όψεις ιστορικοποίησης του πραγματικού και της ποίησης, αλλά και τίτλος του ‘τώρα’ και του ‘μετά’. ‘Το μακρινό’ επιτελεί τις λειτουργίες της προσωπικής κατάθεσης, δεν αποθέτει παρά εγκιβωτίζει τη ‘φθορά’, (το άλλο ενός θανάτου «αυθύπαρκτου»), αρθρώνει τα «κομμάτια» του ως ‘χάσματα’ (συνηχήσεις), μίας ιστορίας «παραπαίουσας», της ιστορίας αυτού που χάνεται & αυτού που μένει, συναρθρώνει τους «συγκλίνοντες διαλόγους» με το σημαίνον της ποίησης: την απόδοση της διάχυτης προφορικότητας (της σκέψης) ως στοχαστικής τομής-ρήξης εντός κειμένου.
Τα λεκτικά και νοηματοδοτικά παίγνια του Γιάννη Ρίτσου συνδιαλέγονται με τη φθορά,
την «ανεπαίσθητη» και τη «βαθιά», τη μύηση σε μία ιστορία του θανάτου, (που
σχετίζεται με την απεύθυνση στην ‘κοινότητα των συντρόφων και όχι μόνο), ενός
θανάτου που εντός ποίησης είναι «ομόηχος»: τους αφορά και τον αφορά, όπως αφορά
και το ίδιο το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι.
Στο ‘μακρινό’ (όπως και σε άλλα ποιήματα του), η φόρμα του Γιάννη Ρίτσου είναι
αποσπασματική, τμηματική, ακριβώς για να δείξει καλύτερα το μείζων διακύβευμα:
ποίηση μαζί με τα παράγωγα της, που δύνανται να είναι η ‘δομική’ σύγκλιση, η
διάρκεια των ιδεών, η ‘υπόσταση’ του γυμνού, εν γένει οι ανθρωπογενείς αναφορές,
που, ατομικές και συλλογικές, «τροχοδρομούν» εντός του ιστορικού χώρου & χρόνου,
εντός της ιστορικότητας των «ανεξάντλητων» ταυτίσεων.
«Ο πάγκος του αργυραμοιβού τζαμένιος – τι παράξενα νομίσματα, τι οδοντοστοιχίες
χρυσές, ασημένιες, σιδερένιες· και μονές κορώνες νεκρών· το περιδέραιο της Ελένης·
μια πελώρια καρφίτσα καπέλου· Η Παλαιά Διαθήκη ασημόδετη με κόκκινες και
πράσινες πέτρες. Χτυπούσε δώδεκα το μεγάλο ρολόι της Δημαρχίας. Βγάζαν απ’ την
κατάψυξη τα πουλερικά. Ο στιλβωτής στεκόταν στην πόρτα έχοντας περασμένες στα
χέρια του τις μπότες του Αντίνοου. Τότε φύσηξε λίγο απ’ το νοτιά· σάλεψε το μακρύ
σεντόνι. Κάτω απ’ το κρεβάτι φάνηκε το ‘να ολόλευκο γοβάκι της πεθαμένης νύφης». 1
Όλα κινούνται αντίστροφα, «υποκειμενοποιούνται» διαρκώς, ποιητικά &
συγκεντρωτικά, ‘οικεία’ και ‘παράταιρα’ προς τον ίδιο τον εαυτό. Ο ποιητής,
‘επικοινωνεί’ με την πραγματικότητα μαζί και πέρα από το μύθο, συγκροτεί τις
πτυχώσεις μίας ποίησης ΄διαδραστικής’, ‘ανοιχτής’ στη σιωπή και σε ένα συναίσθημα
εδάφους: τη φυσικότητα του βίου & του θανάτου, πέρα από ηρωικές αναπαραστάσεις,
θάνατος του βίου, καθημερινός, θάνατος των αμέτρητων σωμάτων, που δεν
«μετασχηματίζονται» μόνο σε γη, αλλά σε αντανακλάσεις ποίησης, σε ‘πεδία’ ενός
κειμενικού διαλόγου με την ιστορία. «Κάτω απ’ το κρεβάτι φάνηκε το ‘να γοβάκι της
πεθαμένης νύφης», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ποιητής. Θα μπορούσαμε να πούμε,
πως διαφαίνεται όχι μόνο το φυσικό τέλος, αλλά και η ίδια η σωματική παρουσία, το
«γοβάκι» (ως ταυτοτική διάσταση της ιδιαίτερης στιγμής, της σύγκρισης και της
ένωσης), η επιβεβαίωση αυτού που υπήρξε: γυναίκα που θέλει και ελπίζει, που πέρα
από το θάνατο, υπήρξε ως ζωή, ως βιωματική ύπαρξη.
Η ‘κανονάρχηση’ της ποίησης του Γιάννη Ρίτσου περιλαμβάνει το όλον, το συγκείμενο
της αλληλοεπικάλυψης και της ‘αποκάλυψης’, την τρωτότητα και τη «γυμνότητα» ως
έναν ιδιάζον τρόπο απόδοσης (και ‘σωματικοποίησης) της ποίησης εντός οικίας, εντός
ενός καθημερινού χώρου, εντός της συνεύρεσης των σωμάτων. Αισθανόμενος το βάρος
της τρωτότητας στον δικό του βίο, ο Γιάννης Ρίτσος «ενδύεται» το μανδύα μίας
προσίδιας όσο και ιδιαίτερης δι-ιδεολογικοποίησης: από τον έναν για όλους, και από
όλους για τον έναν.
Στην περίοδο της Κατοχής και της Αντίστασης, στους τόπους εξορίας, στη δύσκολη
μετεμφυλιακή περίοδο, το ποιητικό του υποκείμενο υπήρξε τρωτό και δυνατό συνάμα,
υποκείμενο που ‘εδαφικοποίησε’ τους ‘χτύπους’ της εξουσίας’, 2 ίδιον στους στόχους
και ‘άλλο’ στο πεδίο, ανοιχτό στη ζωή (ως πεδίο ιστορικότητας που δύναται να
καταυγάσει προσλήψεις-προσδοκίες) αλλά και στο θάνατο ως φυσικότητα και απόληξη
μάχης και παραγόντων: για αυτό και στην ποίηση του «διαβάζεται» ως συνέχεια,
(βλέπε το ρόλο της μάνας στον ‘Επιτάφιο’), ως αλληλουχία μεταξύ ζώντων υπάρξεων
και βιωμένων θανάτων, θανάτων καθημερινών, που περιμένουν την ιδιαίτερη
δικαίωση της ποίησης, εκεί όπου «κάτω απ’ το χώμα προσμένουν» την κάθε λέξη και το
κάθε νόημα της ποίησης, με το συγκεκριμένο βάρος τους στην κοινωνικοπολιτική
ιστορία.
Το «γοβάκι» φέρει τις απολήξεις μίας μνήμης του παρελθόντος και του παρόντος,
αυτού που υπήρξε και αυτού που είναι, όπως και η ποιητική συλλογή ‘το μακρινό’,
αποκρυσταλλώνει μία ποιητική διάσταση εν χρόνω και εν πορεία, «σφαιρική»,
αποτυπωμένη ως έγκληση από τον ποιητή για τον ποιητή και για τους άλλους. ‘Το
μακρινό’ δεν παρηγορεί, τέμνει τις εκφάνσεις που λαμβάνουν οι πράξεις.
«Χλωμός, πολύ χλωμός· αγκάθια στα μαλλιά του – αγκάθια πολύ μακριά ως τους
ώμους, ως τη μέση, ως τα πέλματα- ίσως και να ‘ταν τα ίδια τα φτερά του· γιατί μόλις
έκανα δεύτερη φορά να δω κατά την πόρτα, δεν υπήρχε πάρεξ ο ελάχιστος καπνός
στη θέση του σφυριού».3
Μία λειτουργική σύνθεση, ‘πυκνή’, όπου η κάθε λέξη του Γιάννη Ρίτσου συγκροτεί το
«σώμα» του ‘μακρινού’, των αναφορών σε ονόματα και σε στιγμές, σε «σφυριά» που
χτυπούν, υπάρχουν, ‘λαβώνονται’, είναι ιστορία, αντοχή και ‘λύτρωση’, (να βλέπεις και
με τα μάτια του άλλου), «καθαρή» διάρκεια, πολιτική πράξη και θάνατος, ‘φθορά’,
συνθήκη, ερωτικό πεδίο, κανόνας της ποίησης ως ταυτοτικής αλλαγής.
1 Βλέπε σχετικά, Ρίτσος Γιάννης, ‘Ενέχυρα’, Ποιητική Συλλογή, ‘Το μακρινό’, Εκδόσεις Κέδρος,
Αθήνα, 1997, σελ. 21.
2 «Κυβερνώ σημαίνει ότι δομώ το πεδίο ενδεχόμενης δράσης των άλλων’, επισημαίνει ο
Γάλλος φιλόσοφος Michel Foucault.
3 Βλέπε σχετικά, Ρίτσος Γιάννης, ‘Αμφίβολο ανάστημα’….ό.π, σελ. 13.
Το Ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος»
ερμηνεύει η ηθοποιός Κατερίνα Κουτροκόη
Τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν
ερμηνεύει η πιανίστα Χαρά Κουμαριώτη
Δυο αριστουργηματικά έργα αναδυόμενα το ένα μέσα απ’ το άλλο, συνθέτουν μια ατμοσφαιρική πανδαισία…
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ν. Παπακωνσταντίνου.
Εικαστικά: Ματίνα Γεωργά
Παραστάσεις: Κάθε Παρασκευή 8.30 μμ και κάθε Σάββατο 6.30 μμ, από Παρασκευή 21 Οκτωβρίου έως και Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2016. Διάρκεια Παράστασης: 90 λεπτά. Στη γοητευτική «Αλεξάνδρεια», Πολυχώρο Τέχνης, που δημιουργήθηκε μέσα στο σπίτι που έζησε ο Μ.Καραγάτσης
Το 1970 δίνεται άδεια στον Ρίτσο να ταξιδέψει από τη Σάμο, όπου βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό, στην Αθήνα.
Στο Καρλόβασι όπου ζούσαμε περνούσε τις διακοπές του και ο Μιχάλης Περατικός, που την εποχή εκείνη ήταν γραμματέας, αν δεν κάνω λάθος, του συλλόγου Ελλήνων εφοπλιστών στο Λονδίνο. Ο Περατικός ήταν άνθρωπος που αγαπούσε τις τέχνες και εκτιμούσε ιδιαίτερα το έργο του πατέρα μου. Με πρωτοβουλία και ενέργειες του λοιπόν ήρθε για τον Ρίτσο μια πρόσκληση να πάρει μέρος ως τιμώμενο πρόσωπο στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης του Λονδίνου, μαζί με τον Πάμπλο Νερούδα.
Η πρόσκληση μεταφέρθηκε στους δικτάτορες από τον Σύλλογο Ελλήνων Εφοπλιστών και φυσικά μια τέτοια πρόταση που έρχεται μέσω τέτοιας οδού δεν θα μπορούσαν να αρνηθούν να την εξετάσουν.
Έτσι, ο Ρίτσος παίρνει άδεια να ταξιδέψει στην Αθήνα, όπου ο Στυλιανός Παττακός τον καλεί στο γραφείο του για να του κάνει συστάσεις, τί πρέπει να πει στο Λονδίνο εάν ερωτηθεί για την κατάσταση στην Ελλάδα. Ο Παττακός θεωρούσε τον εαυτό του μέγα θεωρητικό και φιλόσοφο και έπηξε τον πατέρα μου στις μπούρδες στην προσπάθειά του να τον αποτρέψει από το να καταφερθεί κατά της Χούντας. Ο Ρίτσος του είπε πως αν ερωτηθεί, θα πει απλώς την αλήθεια.
-Και ποιά είναι η αλήθεια κύριε Ρίτσο; τον ρώτησε ο Παττακός.
-Αυτή που πολύ καλά γνωρίζετε,.. Πως στην Ελλάδα υπάρχει μια στυγνή στρατιωτική δικτατορία.
Κατόπιν τούτου ο Ρίτσος πήρε το δρόμο για Πειραιά, τμήμα μεταγωγών, Καρλόβασι, και οι διοργανωτές στο Λονδίνο πήραν την απάντηση πως ο Ρίτσος αρνείται να ταξιδέψει.
Περιττό να πω πως ο πατέρας μου άκουγε “Παττακός” και του σηκωνόταν η τρίχα κάγκελο, ενθυμούμενος το θράσος και τις φιλοσοφικές μπούρδες του ανόητου φασιστοδικτατορίσκου…
Μια σπάνια μελοποίηση του αγαπημένου μας ποιητή!!!Το 1966 ένα δισκάκι με δυο συνθέσεις του Σπήλιου Μεντή με τις Αδερφές Δήμα Μπέτυ και Μιράντα…Από την άλλη μεριά το “Εξοχικό κεντράκι”.
Η συνεργασία του Ρίτσου με τον Σπήλιο Μεντή γέννησε πολλά όμορφα λυρικά η και ρομαντικά τραγούδια, που ακούστηκαν ελάχιστα γιατί ακολούθησε η δικτατορία της 21ης Απριλίου και φυσικά απαγορεύτηκαν.
Μετά τη μεταπολίτευση το κλίμα ήταν ηρωϊκό και δεν υπήρχε χώρος για γλυκά, τρυφερά, ρομαντικά, νοσταλγικά τραγούδια. Έτσι έμειναν “στα αζήτητα”.
Τώρα με το youtube, ο κόσμος τα ανακαλύπτει ξανά.
Το φεγγάρι βάσανο λοιπόν ο μικρός χρυσός αλήτης…
Έρη Ρίτσου
ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΣΚΟ ΣΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΝΙΚΟΥ ΜΑΜΑΓΚΑΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ” 11 ΛΑΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ” ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ 1972.
